Adrian Brona
26.06.2023
Pod koniec maja 2023 roku Komunistyczna Partia Chin (KPCh) wskazała nowego pierwszego sekretarza Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK). Został nim A Dong, urodzony w 1970 roku w prowincji Liaoning przedstawiciel mniejszości Hui. Odbyło się to na kilka tygodni przed XIX Zjazdem LMKCh (19-22 czerwca), który dokonał wyboru nowego Komitetu Centralnego młodzieżówki, a ten z kolei odpowiedzialny był za wyselekcjonowanie pozostałych członków Sekretariatu organizacji. Decyzje podjęte na zjeździe są ukoronowaniem dążeń Xi Jinpinga do podporządkowania sobie tej wpływowej organizacji.
ZMK formalnie jest instytucją przeznaczoną dla młodzieży w wieku 14-28 lat, która stanowi część Zjednoczonego Frontu – zbioru różnych organizacji kontrolowanych przez partię, które mają za zadanie wspierać jej interesy. Z politycznego punktu widzenia jednak najważniejsi nie są szeregowi członkowie ZMK, a jej aparat kierowniczy. Są to działacze w średnim wieku, którzy kierują pracami młodzieżówki, jednocześnie mają też potencjał do dalszego rozwijania kariery politycznej w samej partii. Wystarczy zauważyć, że w ostatnich kilkunastu latach w Biurze Politycznym znalazło się wielu wysokiej rangi byłych członków ZMK. Wśród nich można wymienić Hu Jintao (sekretarza generalnego KPCh 2002-2012), Li Keqianga (premier 2013-2023) czy chociażby Hu Chunhua (wiceprzewodniczący Chin od 2023). Mimo, że Xi Jinping w dużej mierze ograniczył wpływy wywodzącej się z młodzieżówki frakcji tuanpai, to jednak nadal warto zwracać uwagę na przywódców tej organizacji. Mają oni duże predyspozycje do dalszego rozwoju swojej kariery.
A Dong pod kilkoma względami wyróżnia się na tle swoich poprzedników w roli pierwszego sekretarza ZMK. Przede wszystkim jest pierwszym przedstawicielem mniejszości etnicznych na tym stanowisku. Dość nietypowo wyglądała też jego kariera. Po ukończonych w 1997 roku studiach doktorskich z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej na Uniwersytecie Pekińskim rozpoczął pracę w Państwowej Administracji Oceanicznej. Spędził w niej niemal dwie dekady, pnąc się powoli w hierarchii urzędniczej aż do osiągnięcia stanowiska dyrektora jednej z jej departamentów. Ta instytucja rządowa raczej nie jest kojarzona jako kuźnia przyszłych liderów politycznych – stanowiła raczej drugorzędną agendę rządową podległą Ministerstwu Zasobów Naturalnych. Jednak w 2016 roku A Dong został przeniesiony do administracji regionalnej, a jego kariera zdecydowanie przyśpieszyła. Najpierw przez dwa lata pracował w mieście Sansha w prowincji Hainan, znanej szerzej jako prefektura administrująca sporne teren na Morzu Południowochińskim – m.in. Wyspy Paracelskie i Wyspy Spratly. Później przez podobny okres był burmistrzem Sanya, stolicy tego regionu. W końcu, ostatnie trzy lata spędził najpierw jako wicegubernator, a następnie dyrektor Wydziału Propagandy prowincji Jilin, by pod koniec maja zostać wybranym pierwszym sekretarzem ZMK. W ostatnim czasie widoczne jest zdecydowanie przyśpieszenie jego kariery politycznej. W ciągu zaledwie siedmiu lat przebył drogę, która przeciętnemu członkowi Biura Politycznego potrafiła zając od kilkunastu lat do nawet dwóch dekad.
Warto zwrócić uwagę, że A Dong jest osobą, która wcześniej nie sprawowała żadnych kierowniczych stanowisk w ZMK. Nie jest to ewenement – byli już w przeszłości pierwsi sekretarze, którzy wcześniej nie mieli wiele wspólnego z młodzieżówką partyjną, np. Lu Hao (wybrany na to stanowisko w 2008 roku) i Qin Yizhi (2013). Poprzednik A Donga był jednak bardzo doświadczonym działaczem, spędził przed nominacją na pierwszego sekretarza aż 13 lat w Sekretariacie ZMK. Sugeruje to, że tym razem Xi Jinping planował postawić na osobę zupełnie z zewnątrz. Pewnego rodzaju potwierdzeniem tego może być też życiorys pozostałych sześcioro członków Sekretariatu wybranych w czerwcu. Troje z nich w ogóle nie miało doświadczenia wcześniej z młodzieżówką. Pozostali co prawda w niej pracowali, ale tylko jedna osoba na szczeblu centralnym. Nie sposób nie odnieść wrażenia, że centrala KPCh nie była zadowolona z dotychczasowej pracy ZMK. Stąd potrzeba personalnego „nowego otwarcia”, które zwiększy wpływy Xi Jinpinga.
Troje poprzedników A Donga zostało zmarginalizowanych po odejściu z młodzieżówki. Jakie są jego perspektywy dalszego rozwijania kariery politycznej? Stoją za nim dwa silne i zarazem paradoksalne argumenty. Po pierwsze – wiek. Mimo, że jest najstarszym nowo wybranym pierwszym sekretarzem ZMK w historii (patrz wykres), to jednak nadal wybija się wśród kadr w swoim wieku. Wystarczy zauważyć, że przed nim tylko jedna osoba urodzona w 1970 roku lub później uzyskała stanowisko szczebla ministerialnego. Był nią Li Yunze, starszy o kilka miesięcy, który w maju został dyrektorem agencji regulującej rynki finansowe. Według norm emerytalnych z lat 2002-2022 A Dong mógłby starać się o wybór do Biura Politycznego nawet w 2037 roku. Gdy uwzględnimy stopniową erozję tych regulacji w trakcie rządów Xi Jinpinga to można domniemywać, że przed nowym pierwszym sekretarzem jeszcze dwie-trzy dekady kariery politycznej. Daje to dużo czasu na zdobywanie doświadczenia, budowanie koneksji w partii oraz wykazywanie się osiągnięciami. Wszystkie te czynniki są niezbędne do dalszego awansu.
Wykres 1. Wiek (rocznikowy) pierwszych sekretarzy ZMK w momencie wyboru na to stanowisko. Opracowanie własne na podstawie publicznie dostępnych informacji.
Po drugie, A Dong jako osoba spoza struktur ZMK nie jest uwikłany w różnego rodzaju interesy instytucjonalne wewnątrz tej organizacji. Niekoniecznie zależy mu na zwiększaniu jej wpływów politycznych albo używania jej do wspierania któregoś z ugrupowań wewnątrzpartyjnych. Jeżeli nowy pierwszy sekretarz będzie unikał jednoznacznego wiązania się z różnymi frakcjami, a w dodatku zadba o bezwzględną lojalność ZMK wobec samego Xi, to jego akcje na politycznej giełdzie nazwisk dramatycznie wzrosną. W tym drugim aspekcie zresztą miał już znaczne osiągnięcia po mniej niż jednym miesiącu na swoim stanowisku. Podczas zjazdu ZMK przegłosowano zmianę w statucie organizacji. W jej ramach wpisano do dokumentu „Dwa ustanowienia”. Jest to jeden z kluczowych sloganów politycznych promowanych przez obóz Xi, który oznacza ustanowienie rdzennego (ang. core, chiń. hexin) statusu Xi Jinpinga w Komitecie Centralnym KPCh i całej partii oraz ustanowienie wiodącej roli „myśli Xi Jinpinga o socjalizmie z chińską charakterystyką nowej ery” („ideologia Xi”). Nie sposób przy tym zauważyć, że nie udało się samemu Xi Jinpingowi tej frazy przeforsować przy nowelizacji statutu KPCh podczas zjazdu partii jesienią 2022 roku. Na tej podstawie można wręcz pokusić się o stwierdzenie, że nastąpiło niejako ukoronowanie wieloletnich starań Xi Jinpinga, które dążyły do podporządkowania mu centralnych organów ZMK.
Nie oznacza to oczywiście, że A Dong ma zapewniony prosty awans na szczyty partii. Wielu dobrze zapowiadających się działaczy w ostatniej dekadzie kończyło nagle swoje kariery – w gorszym lub lepszym stylu. Jeżeli jednak uda mu się podtrzymać tempo rozwoju kariery politycznej z ostatnich lat, a w dodatku przekona do siebie Xi Jinpinga, to w końcu znajdzie się w najbardziej elitarnych gremiach – Biurze Politycznym, a nawet jego Stałym Komitecie. W końcu nawet jeżeli sam Xi nie planuje swojej emerytury, to pozostali członkowie tych organów z czasem będą na nią odsyłani.