PROJEKTY

REDEFINICJA MULTILATERALIZMU PRZEZ RELACYJNOŚĆ: CHIŃSKA DYPLOMACJA W ONZ

Zespół projektowy: prof. Dominik Mierzejewski (kierownik), prof. Bartosz Kowalski (wykonawca), dr Jarosław Jura (wykonawca), dr Mateusz Chatys (wykonawca), dr Emilie Szwajnoch (wykonawca), mgr Joanna Nawrotkiewicz (stypendystka). Grant NCN OPUS 27 finansowany na podstawie umowy UMO-2024/53/B/HS5/02879. Okres 2025-2028.

Projekt „Redefinicja multilateralizmu przez relacyjność: chińska dyplomacja w Organizacji Narodów Zjednoczonych” analizuje rosnący wpływ Chin w strukturach ONZ oraz jego konsekwencje dla przyszłości multilateralizmu. Badania koncentrują się na relacyjnym podejściu Chin, które kładzie nacisk na zaufanie i wzajemność, a nie na reguły i normy, oraz jego wpływie na strukturę i funkcjonowanie ONZ. Kluczowe hipotezy dotyczą tego, czy chińska dyplomacja prowadzi do przekształcenia ONZ z systemu opartego na zasadach w relacyjną sieć dwustronnych stosunków. Projekt opiera się na relacyjnej teorii stosunków międzynarodowych, rozwijanej przede wszystkim przez Qin Yaqinga. Teoria ta podkreśla znaczenie zarządzania zasobami poprzez relacje, wskazując, że relacyjny porządek międzynarodowy przedkłada współpracę i elastyczność nad sztywne prawa i normy. W rezultacie tworzy to dynamiczne i niepewne środowisko, wymagające nieustannych negocjacji pomiędzy aktorami.

GLOBALNA TOŻSAMOŚĆ CHIN

Zespół projektowy: prof.  Dominik Mierzejewski (kierownik), dr. Bartosz Kowalski (wykonawca). Grant NCN OPUS 9 finansowany na podstawie umowy 2013/09/B/HS5/02650. Okres 2014-2016.

Projekt badawczy „Idee i tożsamości w chińskiej polityce zagranicznej” przedstawia ewolucję i zmiany zachodzące w Państwie Środka w odniesieniu do dyskusji ideowych kształtujących międzynarodową tożsamość Chin. Głównym celem projektu jest stworzenie schematu opartego na rozważaniach konstruktywistycznych. Zdaniem Autorów projektu zmiany następujące w politykach zagranicznych państw są wynikiem intersubiektywnej wymiany między niematerialnymi bytami takimi jak idee czy koncepcje. W projekcie analizowane są interakcje ideowe począwszy od pierwszych kontaktów z mocarstwami zachodnimi, która weszła w gwałtowną fazę po wojnach opiumowych w połowie XIX wieku, postrzeganych jako konflikt nowoczesnego zachodu z Chinami tradycyjnymi i katalizator zmian trwających do dzisiaj. W latach 90. XIX w. chińska elita intelektualna zaczęła tracić zaufanie wobec użyteczności wartości konfucjańskich i dostrzegać słabość tradycyjnych instytucji cesarstwa wobec wyzwań stawianych przez państwa Zachodu oraz gwałtownie modernizującą się Japonię. W tym okresie ukształtowała się jedna z najważniejszych ideologii Chin współczesnych – nacjonalizm, rozumiany zarówno jako próba zdefiniowania tożsamości etnicznej narodu chińskiego (zhonghua minzu). Dało to asumpt do tworzenia tożsamości państwowej. Zwycięstwo i objęcie przez KPCh władzy w 1949 r. stanowi dalszy etap poszukiwań własnej tożsamości międzynarodowej Chin. Rządy Mao Zedonga, zwłaszcza w okresie „rewolucji kulturalne” kreowały Chiny jako podmiot ideowy. W odpowiedzi na negatywne reakcje Zachodu po 1989 r. promowano wymiar kulturowy mający zapewnić o pokojowej, humanitarnej tożsamości ChRL. Było to widoczne zwłaszcza w okresie po atakach terrorystycznych na USA, kiedy władze Chin lansowały koncepcje „pokojowego wzrastania” w oparciu o tradycyjne wartości konfucjańskim. Tym samym przyjęto konstrukcję tożsamości kulturowej Chin.

PUBLIKACJE

  • Mierzejewski D., Kowalski B., China’s Selective Identities: State, Ideology and Culture, Palgrave, Macmillan, Singapore 2019.
  • Mierzejewski D., „Kult jednostki a problem tworzenia „rewolucyjnej” tożsamości w okresie rewolucji kulturalnej”, Azja Pacyfik 2015, nr 18, ss. 90-107. https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/ap/18/ap1803.pdf.
  • Mierzejewski D., Modeling Identity. The Financial Crisis and China's International Status In: The Quandaries of China's Domestic and Foreign Development, ed. D. Mierzejewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Lodzkiego, Lodz 2014, ss. 58-75.
  • Kowalski B., “China’s foreign policy towards Central and Eastern Europe: The ‘16+1’ format in the South–South cooperation perspective. Cases of the Czech Republic and Hungary,” Cambridge Journal of Eurasian Studies, 2017 https://doi.org/10.22261/7r65zh.
  • Kowalski B., “Holding an empire together: from the Manchu garrisonto a Chinese province – army and state building in Qing Xinjiang”, Ming-Qing Studies 2017, (ed.) Paolo Santangelo, Rzym. https://www.academia.edu/35445895/Holding_an_Empire_together_Army_Colonization_and_State-building_in_Qing_Xinjiang.

WŁADZE LOKALNE W CHRL

Zespół projektowy: prof. D. Mierzejewski (kierownik), mgr Przemysław Ciborek, mgr Mateusz Chatys (wykonawcy). Grant NCN OPUS13 finansowany na podstawie umowy UMO-2017/25/B/HS5/02117. Okres 2019-2022.

Projekt badawczy „Role władz lokalnych w chińskiej polityce zagranicznej” analizuje ewolucję roli władz lokalnych w chińskiej polityce zagranicznej w okresie reform i otwarcia po 1978 r. Ekonomizacja chińskiej polityki zagranicznej oraz wzrost interakcji ze światem zewnętrznym spowodowały wzrost konkurencji i rywalizacji między regionami a władze centralne musiały dynamicznie reagować na potrzeby podmiotów lokalnych w polityce zewnętrznej. W rezultacie proces ten doprowadził do konieczności centralizacji i prób wprowadzenia podziału zadań dla regionów w polityce zagranicznej. Tym samym, chcąc zachować unitarny status państwa Xi Jinping ogłosił inicjatywę „Pasa i Szlaku”. W tym kontekście projekt oparty jest na hipotezie badawczej zakładającej, iż wraz ze wzrostem interakcji zewnętrznej aktorów lokalnych rosła ich siła wewnętrznego oddziaływania co doprowadziło do konieczności centralizacji ich zadań w polityce zagranicznej Chin czego odzwierciedleniem jest inicjatywa Pasa i Szlaku. Wskazana powyżej hipotez jest analizowana przez pryzmat studiów przypadków poszczególnych aktorów lokalnych: Sichuanu i Chongqingu, Guangdongu i Hajnanu oraz Heilongjiangu i Junnanu. Dobór próby uzasadnia się dwoma zmiennymi: położenie geograficzne odpowiednia prowincje interioru i wybrzeża, fakt wydzielenia zarówno Chongqingu z prowincji Syczuan oraz Hajnanu z prowincji Guangdong a w przypadku Heilongjiangu i Junanu fakt, iż obie prowincje zostały zaliczone do tzw. sworzni w polityce zagranicznej ChRL oraz skrajne położenia na peryferiach Chiny (linia Heihe-Tengchong).

PUBLIKACJE

CHINY W PAŃSTWACH ROZWIJAJĄCYCH SIĘ

Grant NCN OPUS17 finansowany na podstawie umowy UMO 2019/33/B/HS5/01667.  Zespół projektowy: prof. Dominik Mierzejewski (kierownik), dr Bartosz Kowalski, dr Jarosław Jura (Uczelnia Łazarskiego), dr Mario Esteban (Autonomous University of Madrid) (wykonawcy). Okres 2020-2023.

Projekt badawczy „Inicjatywa "Pasa i Szlaku" w państwach rozwijających się: Chińska Republika Ludowa jako podmiot multilateralny i normatywny” jest odpowiedzią na szeroko zakrojone dyskusje na temat rosnącej roli Chin w stosunkach międzynarodowych. Po objęciu władzy przez Xi Jinpinga (2012) widoczna jest bardziej asertywna polityka zagraniczna, promująca „chiński model” w państwach rozwijających się. W pierwszej część projekt podejmuje problematykę dotyczącą percepcji państw rozwijających się w chińskiej polityce zagranicznej. Bazując na analizie sfery deklaratywnej w formatach ASEAN+1, (10+1), 17+1 (format współpracy z Europą Środkową i Wschodnią), Forum Współpracy Chiny-Afryka oraz Forum Chiny-Ameryka Łacińska i Karaiby, projekt przedstawia mechanizmy multilateralne i normatywne w szerszym kontekście współpracy wielostronnej. Bazując na teoretycznym dorobku badaczy stosunków międzynarodowych m.in. Roberta Keohane’a, Johna Ruggie czy Edwarda Haliżaka, zespół badawczy weryfikuje i ustala cechy charakterystyczne w relacjach z państwami globalnego południa. Ponadto wskazuje się na wagę teorii stosunków międzynarodowych wskazujących na istotę relacji interpersonalnych (relational theory) prezentowanych przez Qin Yaqinga i Emiliana Kavalskiego. W tym kontekście analizowany jest normatywny wymiar multilateralizmu chińskiego w oparciu o promowanie przez Pekin „modelu chińskiego”, znanego również jako „konsensus pekiński”. W drugiej części projektu, bazującej na analizie wybranych studiów przypadków, podjęta zostaje analiza działania Chin w wybranych państwach, wyżej wskazanych formatów. W przypadku Azji Południowo-Wschodniej są to dwa państwa: Mjanma oraz Tajlandia, w przypadku Europy Środkowej i Wschodniej to Polska i Serbia, w przypadku Afryki to Kenia i Afryka Południowa a Ameryki Łacińskiej Brazylia i Chile. Wskazane studia przypadków zostały wyróżnione na postawie cech wspólnych: udziału w forum Pasa i Szlaku (2017, 2019), podpisanego MoU z Chinami w zakresie współpracy w ramach Pasa i Szlaku, uczestnictwa w quasi oficjalnych formatach współpracy, indeksowanie na Fragile State Index (dwa skrajne państwa ze wskazanych formatów, o ile jest możliwość przeprowadzenia badania) oraz rodzaju relacji ze Stanami Zjednoczonymi.

PUBLIKACJE

CHIŃSKI MULTILATERALIZM W STOSUNKACH CHRL-USA

Projekt badawczy pt. „Multilateralizm Chin w kontekście interakcji chińsko-amerykańskich w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej” uzyskał wsparcie Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (wniosek nr PPN/IWA/2019/1/00214). Zespół projektowy: mgr P. Ciborek, Okres 2021-2022.

Celem badań jest identyfikacja przesłanek prowadzenia aktywnej polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej wobec państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej w ramach mechanizmu współpracy 17+1, ze szczególnym uwzględnieniem interakcji chińsko-amerykańskich. Badania mają przynieść między innymi odpowiedź na następujące pytania: po pierwsze, w jakim stopniu polityka Chin w Europie Południowej jest częścią polityki Chin wobec USA; po drugie jak oba mocarstwa mogą współpracować w szerszym obszarze korytarzy transportowych Południe-Północ w Europie Środkowej i Wschodniej a także jakie są główne motywacje państw Europy Środkowej i Wschodniej w celu podjęcia współpracy z Chinami. Istotną częścią badań jest analiza zagadnienia multilateralizmu ChRL zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym. Projekt ten wpisuje się w szerszą debatę akademicką na temat mechanizmów współpracy regionalnej i wielostronnej zainicjowanej przez Chińską Republikę Ludową oraz ocenę ich skuteczności. Wnioski z przeprowadzonych badań scharakteryzują zmienne, które mają istotny wpływ na interakcje chińsko-amerykańskie, a także efektywność dwustronnej współpracy Chin z krajami Europy Środkowo-Wschodniej w ramach mechanizmu współpracy 17+1. Projekt realizowany we współpracy z Sigur Center for Asian Studies, Elliott School of International Affairs, George Washington University.

CHRL-USA W DOBIE COVID-19

Grant Uniwersytetu Łódzkiego finansowany na podstawie umowy 3/A549DO/2020. Zespół projektowy: prof. Dominik Mierzejewski (kierownik), prof. Paulina Matera, prof. Magdalena Rekść, dr Dominika Kaczorowska-Spychalska, dr Bartosz Kowalski, dr Joanna Beczkowska, dr Marcin Socha, mgr. Przemysław Ciborek, mgr. Mateusz Chatys (wykonawcy). Okres 2021-2022.

Projekt „Interakcje polityczno-gospodarcze Chińskiej Republiki Ludowej ze Stanami Zjednoczonymi w dobie COVID-19” ma na celu wskazanie i analizę wyzwań dla liberalnego porządku globalnego oraz wpływu pandemii na postępujące zmiany w układzie sił na świecie. Głównym elementem redefinicji powstałego po II wojnie światowej globalnego porządku jest zmniejszająca się rola Stanów Zjednoczonych i wzrost znaczenia Chińskiej Republiki Ludowej z jej autorytarnym modelem zarządzania społeczeństwem, umiędzynarodowieniem i nowymi technologiami.  Ważnym aspektem tego procesu jest wspieranie przez władze ChRL ekspansji chińskich firm na świecie, takich jak Huawei, w ramach planu unowocześnienia przemysłu i gospodarki „Made in China 2025”. Ramy teoretyczne projektu oparte są o definiowanie liberalnego porządku świata z jego normatywnym wymiarem i globalnej tranzycji władzy w kontekście COVID-19. Celem projektu jest stworzenie mapy interakcji Chin i Stanów Zjednoczonych, wpływających w decydujący sposób na redefinicję układu międzynarodowego. Punktem wyjścia projektu jest analiza budowy przewag konkurencyjnych Chińskiej Republiki Ludowej, która następuje w oparciu o rozwój nowych technologii w dobie „czwartej rewolucji przemysłowej”: sztucznej inteligencji (AI), Internetu Rzeczy (IoT) oraz waluty cyfrowej opartej na technologii blockchain.  Ponadto projekt ma na celu odpowiedź na pytania w jaki sposób pandemia COVID-19 i wojna handlowa USA z ChRL wpłynie na model rozwoju Chin, i jak oba supermocarstwa prowadzą relacje pośrednie w państwach i organizacjach trzecich. Badania będą oparte na jednolicie wyróżnionych zmiennych niezależnych w wyodrębnionych studiach przypadków: Japonii, Korei Południowej, ASEAN, Europy Środkowej oraz Unii Europejskiej. Konfrontacja obu mocarstw jest widoczna także na poziomie retorycznym: w wypowiedziach polityków i w relacji mediów. W ramach prowadzonych badań wykonawcy projektu publikują comiesięczne teksty w formie Policy Brief i Policy Papers.

PUBLIKACJE

CHIŃSKA DYPLOMACJA WOBEC AZJI POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ

Projekt badawczy pt. „Koncepcja patron-klient w dyplomacji peryferyjnej ChRL na przykładzie relacji z Wietnamem, Malezją i Filipinami” uzyskał wsparcie Wydziału Studiów Międzynarodowych i politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego w ramach drugiej edycji wydziałowych grantów badawczych 2020-2022. Zespół projektowy: mgr M. Chatys, Okres 2021-2022.

Projekt badawczy koncentruje się na zmianach w chińskiej polityce zagranicznej począwszy od przejęcia władzy przez Xi Jinping w 2012 r. w obszarze polityki chińskiej wobec Azji Południowo-wschodniej. Celem projektu badawczego jest zbadanie, czy oraz do jakiego stopnia Chiny wykorzystują koncepcję patron-klient w dyplomacji peryferyjnej w odniesieniu do relacji bilateralnych z państwami zaangażowanymi w spór terytorialny na Morzu Południowochińskim, ze szczególnym uwzględnieniem Wietnamu, Malezji i Filipin. Badania opierają się na dogłębnej analizie działań politycznych i gospodarczych Chin w stosunku do trzech analizowanych państw oraz ich reakcji na te działania. Biorąc pod uwagę strategiczne znaczenie Morza Południowochińskiego (ze względu na kluczowe szlaki handlowe i zasoby naturalne) w wymiarze globalnym, działania Chin są konfrontowane z polityką USA w regionie jako jednym z elementów walki o dominację międzynarodową między tymi dwoma mocarstwami. Podstawy teoretyczne projektu badawczego koncentrują się na koncepcji patron-klient, której zastosowanie w badaniach naukowych najczęściej występuje w skali mikro. Dodatkowym elementem analizy jest polityka zagraniczna ChRL, ze szczególnym uwzględnieniem dyplomacji peryferyjnej, zainicjowanej w nowej formule zaraz po konferencji poświęconej polityce zagranicznej ChRL z 2013 roku. Projekt realizowany we współpracy z ośrodkiem badawczym S. Rajaratnam School of International Studies (RSIS) w Singapurze.

PUBLIKACJE

CHINY W EŚW I 16+1

Zespół projektowy: prof. D. Mierzejewski (kierownik), dr B. Kowalski (wykonawca), mgr P. Ciborek  (wykonawca). Okres 2017-2018.

Zadaniem projektu badawczego „Aktywność gospodarcza i polityczna Chińskiej Republiki Ludowej w regionie Europy Środkowej i Wschodniej” jest wyjaśnienie roli chińskiego mechanizmu multilateralnego 16+1 w regionie EŚW oraz określenie jego efektywność. W tym celu szczegółowej analizie poddano sferę deklaratywną formatu, interpretując oficjalne komunikaty publikowane po szczytach szefów rządów państw zaangażowanych w powyższy mechanizm współpracy. Projekt określa również motywacje wybranych państw formatu 16+1 w kontekście ich zaangażowania w prowadzenie aktywnej polityki wobec Chin. Szczegółowej charakterystyce poddano sektorową analizę przewag konkurencyjnych państw regionu w celu optymalnego wykorzystania ich relacjach gospodarczych z Państwem Środka. W ramach badań wzięto pod uwagę m.in. stan relacji państw regionu EŚW z globalnymi mocarstwami, wielkość populacji chińskiej diaspory w państwach regionu a także stanowisko opinii publicznej wobec Chin. W wynikach raportu dokonano ewaluacji głównych problemów w prowadzeniu skutecznej współpracy politycznej i gospodarczej w wymiarze bilateralnym i wielostronnym. W trakcie realizacji projektu przeprowadzono liczne badania terenowe, m.in. w Bułgarii, Chinach, Czechach, Rumunii, Serbii oraz na Węgrzech. Projekt został finansowany ze środków Fundacji KGHM Polska Miedź.

PUBLIKACJE

WŁADZE LOKALNE W FORMACIE 16+1

Zespół projektowy: prof. D. Mierzejewski (kierownik), mgr M. Chatys (wykonawca). Publikacja finansowana w ramach projektu: „Wsparcie wymiaru samorządowego i obywatelskiego Polskiej polityki zagranicznej 2018” Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP na podstawie umowy BDG-575/2018. Okres 2017-2018.

Projekt badawczy „Interakcje władz lokalnych w formacie 16+1” analizuje sposób wykorzystania administracji lokalnej przez władze centralne Chińskiej Republiki Ludowej do działań międzynarodowych, ze szczególnym uwzględnieniem państw formatu 16+1. W pierwszej kolejności zostały omówione działania chińskich władz lokalnych na arenie międzynarodowej. Następnie zostały one skonfrontowane z aktywnością w ramach formatu 16+1, gdzie poddano analizie jakościowej wszystkie komunikaty wydane po szczytach liderów formatów pod kątem nawiązań do interakcji pomiędzy władzami szczebla lokalnego. Dodatkowym aspektem badań było uwzględnienie umów o miastach partnerskich oraz ich wpływ na przebieg współpracy pomiędzy poszczególnymi regionami z Chin i państw Europy Środkowo-Wschdniej (EŚW). Kolejnym elementem badań była szczegółowa analiza ilościowa targów inwestycyjnych i handlowych Chiny-Europa Środkowo-Wschodnia w Ningbo, mająca na celu wskazanie skali współpracy poszczególnych państw EŚW z Chinami oraz wytypowanie najbardziej obiecujących sektorów gospodarki. W badanich uwzglednione zostały także studia przypadków działań chińskiej prowincji Syczuan w państwach EŚW jak i Łodzi oraz województwa łódzkiego w Chinach. Ostatnim elementem badań była perspektywa Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Europejskiego Komitetu Regionów oraz innowacyjnej platformy zrównoważonej urbanizacji UE-Chiny. Zwieńczeniem prowadzonych badań było opublikowanie raportu "Interakcje władz lokalnych w formacie 16+1. Wnioski dla Polski" przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

PUBLIKACJE

Niezbędne pliki cookie umożliwiają podstawowe funkcje i są niezbędne do prawidłowego działania witryny.

Statystyczne pliki cookie zbierają informacje anonimowo. Informacje te pomagają nam zrozumieć, w jaki sposób nasi goście korzystają z naszej strony internetowej.

Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do Twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje
Przejdź do strony polityka prywatności