Nowa strategia UE a kryzys na rynku półprzewodników

16 września Komisja Europejska opublikowała komunikat dotyczący strategii UE w regionie Indo-Pacyfiku. Dokument przedstawia szereg działań mających na celu wzmocnienie strategicznych relacji z wybranymi państwami regionu Azji Wschodniej. Unia Europejska będzie dążyć do wznowienia i domknięcia negocjacji handlowych z Australią, Indonezją, Nową Zelandią, Indiami, Malezją, Filipinami i Tajlandią. Bruksela liczy także na podpisanie nowych partnerstw strategicznych oraz zwiększenie rozmieszczenia sił morskich przez państwa członkowskie UE w regionie. Warto również zwrócić uwagę na plany zawarcia „zielonych porozumień klimatycznych” z Japonią, przyspieszenia realizacji partnerstw w zakresie łączności (Connectivity Partnerships) z Japonią i Indiami oraz podpisania nowych porozumień o współpracy cyfrowej z Japonią, Koreą Południową i Singapurem.

Marcin Socha

Joseph Borrell wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki stwierdził, że „światowy środek ciężkości przesuwa się w kierunku Indo-Pacyfiku, zarówno pod względem geoekonomicznym, jak i geopolitycznym”. Jego zdaniem zaangażowanie UE w regionie „ma na celu utrzymanie wolnego i otwartego dla wszystkich regionu Indo-Pacyfiku, przy jednoczesnym budowaniu silnych i trwałych partnerstw na rzecz współpracy w kwestiach od zielonej transformacji, zarządzania oceanami lub agendy cyfrowej po bezpieczeństwo i obronę”.

Komunikat jest zapowiedzią nowej ofensywy gospodarczej i politycznej UE w regionie, którą z jednej strony należy traktować jako odpowiedź na kryzys dostaw kluczowych materiałów, takich jak półprzewodniki, a z drugiej strony jako reakcję na rosnącą pozycję Chin w regionie. Zapowiedzi UE świetnie wpisują się w obecną retorykę wielu państw azjatyckich, takich jak Japonia i Korea Południowa, które próbują przeciwstawić się chińskiej dominacji gospodarczej oraz rosnącej aktywności morskiej Pekinu. W nowej strategii UE, można również znaleźć zapowiedzi intensyfikacji współpracy z członkami QUAD, co jest spójne z retoryką nowej administracji Stanów Zjednoczonych. Warto jednak zadać pytanie, czy działania Brukseli będą w stanie poradzić sobie z napięciami pomiędzy Waszyngtonem a poszczególnymi stolicami europejskimi. Jako przykład można podać ostatni kryzys w relacjach Francji ze Stanami Zjednoczonymi, po zerwaniu przetargu na dostawę łodzi podwodnych do Australii.

Warto również zastanowić się, czy polepszenie relacji z partnerami azjatyckimi, przyczyni się do zmniejszenia zależności Europy od dostaw z Chin i czy pozwoli odpowiedzieć na kryzys na rynku półprzewodników? W tym kontekście warto zwrócić uwagę na otwarcie coraz większej liczby państw europejskich na relacje z Tajwanem, który jest jednym z kluczowych graczy na rynku dostaw półprzewodników. W marcu rząd litewski poinformował o planach otwarcia przedstawicielstwa w Tajpej a październiku minister spraw zagranicznych Tajwanu Joseph Wu odwiedził Słowację, Czechy i Rzym oraz złożył nieoficjalną wizytę w Brukseli. Działania te spotkały się naturalnie z ostrą krytyką ze strony Pekinu.

Jednocześnie należy pamiętać, że Komisja Europejska przedstawiła plany rozwoju nowego „ekosystemu” produkcji układów scalonych, który ma zwiększyć możliwości produkcyjne wspólnoty. Nowy program obejmuje rozwój badań, zdolności produkcyjnych, współpracy międzynarodowej oraz utworzenie specjalnego Europejskiego Funduszu Półprzewodników. Działania na froncie dyplomatycznym mają więc na celu uzupełnienie tej strategii. Pomimo zapowiedzi zmian w polityce wewnętrznej i zagranicznej zmniejszenie uzależnienia od dostaw z Chin w krótkim okresie wydaje się mało prawdopodobne. Zwiększenie możliwości produkcyjnych wewnątrz UE jest zadaniem wymagającym czasu i nakładów. Zawarcie nowych umów handlowych z partnerami azjatyckimi również nie rozwiązuje problemu. Należy pamiętać, że wiele gospodarek azjatyckich, wliczając w to Koreę Południową i Japonię także jest uzależniona od dostaw kluczowych materiałów i surowców z Chin i podobnie jak UE próbuje poradzić sobie z brakami na rynkach półprzewodników i surowców.