Kiedy w 2013 r. przewodniczący Xi Jinping przedstawiał formułę współpracy gospodarczej Nowego Jedwabnego Szlaku w Astanie, a potem w Dżakarcie, nie było jasne jak intepretować przedstawioną ofertę. Czy to geostrategiczny plan, czy nowy plan Marshalla, czy może jednak eksport chińskiej nadprodukcji? Po 10 latach funkcjonowania inicjatywy można pokusić się o próbę podsumowania aktywności chińskiej w państwach rozwijających się. W tym kontekście ważnym jest odpowiedź na pytania o mechanizmy oddziaływania i mobilizowania do współpracy w ramach chińskiej inicjatywy. Do tych zalicza się: mobilizowanie partnerów przez politykę haseł i sloganów, tworzenie sieci konkretnych powiązań oraz atrakcyjne ekonomiczne zachęty.
Pierwszy mechanizm oddziaływania przedstawiony jest w ujęciu porównawczym na podstawie analizy chińskich deklaracji i komunikatów podpisywanych w czasie spotkań w wielostronnych formatach tj. Chiny-ASEAN, Forum Współpracy Chińsko-Afrykańskiej (FOCAC), Chiny-Europa Środkowa i Wschodnia (16-17-14+1) oraz Chiny-Wspólnota Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów. W drugiej części, w odniesieniu do budowania sieci powiazań i zachęt ekonomicznych, przedstawione zostały wyniki badań prowadzonych w państwach rozwijających się tj. Tajlandii, Kambodży, Serbii, Kenii, RPA, Brazylii i Chile.
Materiał przygotowany na podstawie badań prowadzonych w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki Projekt badawczy „Inicjatywa "Pasa i Szlaku" w państwach rozwijających się: Chińska Republika Ludowa jako podmiot multilateralny i normatywny” (UMO 2019/33/B/HS5/01667).
