FocusOSA #129: Korea Południowa w EŚW

W ubiegłym miesiącu FocusOSA analizował zakup dostawcy technologii jądrowych Škoda JS Pilzno przez konglomerat Korea Heavy Industry&Development w kontekście możliwości wzmocnienia pozycji przetargowych innych koreańskich firm w Czechach. Korea Południowa, prowadząc politykę dywersyfikacji rynków eksportowych w takich dziedzinach jak technologie nuklearne, nie ogranicza się do Czech w wyścigu (przede wszystkim z Rosją i Chinami) o realizację programów atomowych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Na koreańskim „radarze” znalazły się także Polska i Bułgaria.

Joanna Beczkowska

Pierwsza elektrownia jądrowa powstała w Bułgarii w 1974 roku w mieście Kozłoduj. Już kilka lat później, bo 1981 roku, pojawiły się pomysły rozbudowania programu atomowego o kolejną elektrownię w Belene. Upadek komunizmu doprowadził do odłożenia na bok tych planów: zmianom ustrojowym towarzyszyła zmiana debaty publicznej, także w kwestiach związanych ze środowiskiem. Projekt umiejscowienia elektrowni w Belene spotkał się ze społecznymi protestami, które wysuwały na pierwszy plan zagrożenia związane z aktywnością sejsmiczną w regionie. W kolejnych latach projekt był zamrażany i wielokrotnie wznawiany. Ostatecznie podjęto decyzję o budowie elektrowni, jednak ze względu na rosnące koszty realizacji takiego projektu, zdecydowano oprzeć go o zasady rynkowe.

Obecnie Bułgaria poszukuje strategicznego inwestora dla realizacji projektu. W grudniu ubiegłego roku bułgarska minister energii Temenużka Petkowa ogłosiła, że do przetargu w sprawie wznowienia budowy elektrowni w Belene zostało zakwalifikowanych pięć firm. Trzy z nich: rosyjski Rosatom, chiński China National Nuclear Corporation oraz koreański Korea Hydro & Nuclear Power są rozważane jako potencjalni inwestorzy. Do końca stycznia wybrane firmy mają złożyć oferty przetargowe.

Warto zauważyć, że tak jak w przypadku Czech, Korea Południowa w próbach wejścia na rynek Europy Środkowo-Wschodniej nie ogranicza się jedynie do udziału koreańskich spółek w przetargach. Ważnym elementem jest także dyplomacja wysokiego szczebla: strona koreańska w rozmowach dotyczących współpracy często porusza temat energii nuklearnej. W sierpniu 2019 roku premier Bułgarii Bojko Borisow w trakcie rozmów dwustronnych W Seulu został zapewniony, że Korea Południowa przywiązuje duże znaczenie inwestycji i współpracy w sektorze energetycznym. Prezydent Moon Jae-in poprosił także o przychylność Sofii w rozpatrywaniu koreańskich firm przy realizacji projektów atomowych.

W zakresie energii jądrowej Korea Południowa może zostać także partnerem Polski. Jak powszechnie wiadomo polski rząd planuje budowę dwóch elektrowni atomowych. Choć nie został jeszcze ogłoszony oficjalny przetarg, jak w przypadku Bułgarii, Koreańczycy już rozpoczęli działania mające na celu przekonanie Polski do podjęcia współpracy. Na początku grudnia w Warszawie odbyło się spotkanie APR Conference 2019, podczas którego przedstawiciele koreańskiego przemysłu energetycznego zaprezentowali możliwości rozszerzenia współpracy z Polską właśnie o program atomowy. Koncern Korea Hydro & Nuclear Power (KHNP) wyraził zainteresowanie polskim projektem jądrowym, transferem technologii i dostawą elementów. Przedstawiciel KHNP Yoon Yong-woo zauważył, że Polska przygotowuje się do budowy pierwszej elektrowni jądrowej i w tym zakresie Korea Południowa może stać się znaczącym partnerem. Główną wskazywaną zaletą Seulu stanowi czterdziestoletnie doświadczenie w budowaniu i zarządzaniu elektrowniami jądrowymi. Należy to uznać za zdecydowany atut. Ponadto koreańskie reaktory zostały dostosowane do norm w Unii Europejskiej. Podczas konferencji Korea Południowa zaproponowała także stworzenie dla Polski dogodnego modelu finansowania budowy elektrowni jądrowej, której koszt wynosi na ogół około 20 miliardów USD. W przypadku takich inwestycji koreańskie banki państwowe jak Korea Development Bank lub Korea Eximbank oferują rządowe pożyczki. Możliwe jest także zaangażowanie kapitałowe samych koreańskich spółek, które w zamian za część udziałów inwestują w projekt, jak to miało miejsce w przypadku budowy elektrowni w Zjednoczonych Emiratach Arabskich przez KHNP.

Z punktu widzenia działań Korei Południowej Polskę i Bułgarię wiele łączy: oba państwa należą do Unii Europejskiej i w odpowiedzi na potrzebę redukcji emisji dwutlenku węgla stawiają na energetykę jądrową jako ważny filar strategii energetycznej. Wychodząc naprzeciw tym zapotrzebowaniom, koreańskie firmy oferują nie tylko reaktory dostosowane do unijnych certyfikacji, ale także dogodne modele finansowania.